Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Witolda Gombrowicza
Powstanie pierwszej biblioteki publicznej w Kielcach sięga początku XX wieku. 12 lipca 1909 roku z inicjatywy Towarzystwa Biblioteki Publicznej oficjalnie otwarto wypożyczalnię i czytelnię pism. Do dyspozycji czytelników oddano wówczas ok. 2000 tomów przekazanych głównie w darze. Dzięki pomocy społeczeństwa i różnych instytucji księgozbiór powiększał się i w 1939 roku liczył ponad 27.000 tomów.
Biblioteka działała o lutego 1940 roku, a więc do momentu wydania przez władze niemieckie zarządzenia o rozwiązaniu wszystkich polskich towarzystw. Mimo to księgozbiór był potajemnie wypożyczany mieszkańcom miasta. W styczniu 1945 roku działacze Towarzystwa przystąpili do reaktywowania biblioteki, a w trzy miesiące później biblioteka wznowiła działalność w nowym lokalu przy ul. Kościuszki 8. Ocalały księgozbiór liczył wówczas 17.000 tomów.
Pod koniec 1945 roku rozpoczęto tworzenie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach. W marcu 1947 roku w lokalu przy Placu Partyzantów 5 uruchomiono wypożyczalnię książek i czytelnię czasopism. 24 sierpnia 1947 roku odbyło się oficjalne otwarcie Biblioteki. Przez prawie siedem lat w mieście funkcjonowały dwie biblioteki publiczne.
W styczniu 1955 roku z połączenia tych dwóch placówek utworzono jedną instytucję pod wspólną nazwą Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, która objęła swoim nadzorem sieć bibliotek publicznych w mieście oraz w całym województwie.
W maju 2002 roku z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej została wydzielona Miejska Biblioteka Publiczna. Przekazano na jej rzecz ponad 300 tys. książek oraz zbiorów specjalnych.
W 2006 roku utworzono Medi@tekę. Zbiory wzbogacono o wydawnictwa na nośnikach elektronicznych (filmy, muzyka, gry i programy edukacyjne).
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach posiada ponad 300-tysięczny księgozbiór z różnych dziedzin wiedzy oraz zbiór zabytkowy. Są to: rękopisy, stare druki, książki i czasopisma z XIX wieku oraz zbiory specjalne.
Prawie do końca 2007 roku księgozbiór udostępniany był w kilku lokalach znacznie oddalonych od siebie. Od 25 października 2007 r. Biblioteka znajduje się w nowej siedzibie przy ul. ks. P. Ściegiennego 13. Usytuowana jest na 1-hektarowym terenie między ulicami Ściegiennego i Zgoda. W budynku o powierzchni około 4100 m2 przechowywane są i bezpłatnie udostępniane wszystkie kategorie zbiorów.
Biblioteka Muzeum Narodowego
Biblioteka Muzealna jest jednym z najstarszych działów Muzeum Narodowego w Kielcach. Gromadzi wydawnictwa z zakresu dziedzin reprezentowanych w Muzeum (archeologia, bibliotekoznawstwo, etnografia, historia, przyroda, sztuka i nauki pomocnicze). Jej początki związane są z Zarządem Kieleckiego Towarzystwa Krajoznawczego, który podjął decyzję o jej powstaniu w 1908 r.
W pierwszych latach istnienia biblioteka gromadziła wydawnictwa o charakterze krajoznawczym. Dużą rolę w powstawaniu jej zbiorów spełniali ofiarodawcy, którzy w odpowiedzi na apel pierwszego bibliotekarza i kustosza Szymona Tadeusza Włoszka na łamach „Gazety Kieleckiej” zaczęli przynosić domowe księgozbiory. Były to m.in. czasopisma XIX-wieczne, wśród nich znalazły się „Kłosy” z lat 1865 - 1890, „Tygodnik Ilustrowany” z lat 1866 - 1878, „Biblioteka Warszawska” z lat 1855 - 1858 oraz książki wydane w XIX wieku o tematyce historycznej.
Niewielką liczbę wpływów stanowiły zakupy ze środków towarzystwa. Kiedy w 1933 roku zmarł kustosz Włoszek, zbiorami biblioteki i wszelkimi pracami bibliotecznymi zajął się Sylwester Kowalczewski. W latach 30. XX wieku zorganizował pierwsze wystawy książek prezentujących zbiory biblioteki muzealnej.
Rozwój Muzeum wpłynął na rozszerzenie zakresu tematycznego księgozbioru o publikacje związane z archeologią, numizmatyką, geografią, przyrodą i turystyką. W okresie II wojny światowej księgozbiór dzielił wspólny los ze zbiorami muzealnymi.
Kilkakrotnie przenoszony i ukrywany w różnych punktach miasta, uległ rozproszeniu, niektóre egzemplarze przepadły bezpowrotnie. W 1945 roku zasoby biblioteki zgromadzono w nowej siedzibie Muzeum (Muzeum Świętokrzyskiego od 1945 r.) przy pl. Partyzantów (obecnie Rynek).
Biblioteka posiada zbiór czasopism polskich naukowych i popularnonaukowych. W zbiorach znajduje się niemal komplet roczników, ważnej dla Kielc i regionu, „Gazety Kieleckiej” z lat 1871 - 1939.Prowadzona przez bibliotekę wymiana pozwoliła na zgromadzenie licznych wydawnictw muzealnych, towarzystw naukowych i niektórych uczelni. Zapoczątkowano ją w 1964 r., wysyłając „Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego”. W miarę wydawania i rozsyłania własnych wydawnictw, biblioteka zaczęła otrzymywać coraz więcej publikacji wymiennych.
Kiedy w 1971 roku Muzeum otrzymało na swoją siedzibę Pałac Biskupów Krakowskich, tematykę gromadzonego księgozbioru poszerzono o publikacje dotyczące architektury, historii sztuki, malarstwa, rzemiosła artystycznego i rzeźby.
Biblioteka Muzealna była wielokrotnie zasilana darami osób prywatnych, instytucji oraz darami autorskimi. Wśród ofiarodawców nie zabrakło również instytucji. Do zasobów biblioteki muzealnej przekazał swoje zbiory Instytut Badań Regionalnych. Ciekawy zespół książek biblioteka otrzymała od Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach. Są to książki niemieckojęzyczne, wydane przed 1939 rokiem, a dotyczące historii sztuki.
Miejska Biblioteka Publiczna
W maju 2002 roku z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach została wydzielona Miejska Biblioteka Publiczna wraz z 12 filiami osiedlowymi. Ze zbiorów WBP przekazano na rzecz nowo utworzonej biblioteki ponad 300 tys. książek oraz zbiorów specjalnych.
Miejska Biblioteka Publiczna w Kielcach powołana została Uchwałą nr 977/2002 Rady Miejskiej w Kielcach 28 lutego 2002 roku i wpisana do Rejestru instytucji kultury.
MBP od 1 maja 2002 roku rozpoczęła działalność jako odrębna instytucja. W ciągu kilku lat struktura MBP była modyfikowana, w miarę konieczności powstawały nowe działy: automatyzacji i informatyzacji, gromadzenia i opracowania zbiorów. Modyfikowana była również sieć filii. Obecnie jest ich 12. W minionym okresie wszystkie poprawiły swoje warunki lokalowe. Miejska Biblioteka Publiczna w Kielcach jest całkowicie zautomatyzowana.
Miejska Biblioteka Publiczna Kielcach gromadzi i udostępnia materiały z różnych dziedzin wiedzy, dla wszystkich grup użytkowników: książki naukowe, popularnonaukowe, literaturę piękną dla dorosłych i dzieci, czasopisma, zbiory specjalne, w tym audiobooki, kasety i książki do nauki języków obcych, wydawnictwa dotyczące Kielc.
Obecnie biblioteka dysponuje księgozbiorem, który liczy ponad 310 000 woluminów.
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
Biblioteka pedagogiczna w Kielcach rozpoczęła działalność w kwietniu 1945 r. pod nazwą Centralnej Biblioteki Pedagogicznej Kuratorium Okręgu Szkolnego Kieleckiego. Początkowo biblioteka mieściła się w lokalu zajmowanym przez kuratorium przy ulicy Sienkiewicza 68.
W roku 1951 nastąpiła reorganizacja, w wyniku której biblioteka otrzymała nazwę Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej i objęła swoim zasięgiem sieć nowoutworzonych bibliotek pedagogicznych w powiatach Województwa Kieleckiego. Obecnie PBW w Kielcach posiada jedenaście filii w miastach powiatowych województwa świętokrzyskiego.
W sierpniu 1965 roku biblioteka przeniosła się do nowego lokalu. Była to część parterowa zabytkowego budynku, dawnego Liceum im. Stefana Żeromskiego przy ulicy Świerczewskiego 25 (obecnie Jana Pawła II nr 5). W 1972 roku kuratorium przekazało PBW administrację całym budynkiem, biblioteka zdobyła bardzo potrzebną powierzchnię magazynową. W 1984 roku, po opuszczeniu budynku przez Wyższą Szkołę Pedagogiczną, placówka uzyskała dodatkowe pomieszczenia.
W Kielcach czytelnicy mają do dyspozycji ponad 265 tysięcy zbiorów, w tym ponad 244 tysięcy książek, 9 tysięcy zbiorów multimedialnych. Rocznie prenumerowanych jest około 170 tytułów czasopism.
Biblioteka jest ważnym ogniwem w procesie reformowania systemu oświaty, dysponuje bogatym warsztatem informacyjno-bibliograficznym, zestawami podręczników i programów nauczania, służy edukacyjną informacją internetową, prowadzi zajęcia biblioteczne z młodzieżą szkolną i studentami, udziela instruktażu metodycznego bibliotekom szkolnym. Od 2000 roku rozpoczęto automatyzację PBW w Kielcach.
