/sites/default/files/attachment1.2.pdf
Droga Polski do niepodległości
Z mapy Europy Polska zniknęła w 1795 roku, gdy Rosja, Prusy i Austria dokonały jej III
rozbioru. Pomimo wielu zrywów powstańczych, nie udało się doprowadzić do odzyskania
niepodległości. Dopiero wybuch I wojny światowej stał się szansą na wolność, a dzień 11
listopada 1918 roku (przekazanie władzy Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną
w Warszawie) uznano za dzień odzyskania przez nasz kraj niepodległości i suwerenności.
Upadek państwa polskiego
W 1772 roku trzej nasi sąsiedzi dokonują I rozbioru Polski. Rosja odbiera Polakom część
Białorusi, aż po Dźwinę i górny Dniepr oraz Inflanty Polskie, Prusy zabierają Pomorze
Wschodnie, Warmię i północną Wielkopolskę, a Austria zajmuje południową Małopolskę aż
po górną Wisłę i San oraz Podole, czyli zachodnią część Ukrainy. Po 21 latach, czyli w 1793
roku, po zakończonej niepowodzeniem wojnie w obronie Konstytucji 3 Maja, Prusy i Rosja
podpisują II rozbiór Polski. Polska wówczas traci wschodnie kresy, Wielkopolskę, Kujawy
z Włocławkiem, Gdańsk i Toruń. Polacy nie tracą nadziei i podejmują próbę odzyskania
utraconych ziem. 23 marca 1794 roku wybucha Powstanie Kościuszkowskie skierowane
przeciw Rosji, a następnie także Prusom. Powstańcy upatrywali nadzieję na wolność we
Francji, w której rozpoczęła się Wielka Rewolucja. Powstanie jednak upada, a w 1795 roku
dokonuje się III rozbiór Polski. Rosja, Prusy i Austria dzielą między siebie resztę ziem
polskich, wymazując nasz kraj na długie lata z mapy Europy.
Walka o Ojczyznę
Pomimo tego, że kraj przestał istnieć na mapie, Polacy nie tracą ducha patriotyzmu.
W 1797 roku we Włoszech powstają Legiony Polskie, które mają walczyć u boku Napoleona
Bonaparte. Polacy chcą pokonać Austrię i wyzwolić część ziem Rzeczypospolitej. Nadzieja
na wolność umiera z chwilą podpisania przez Francję traktatu z Austrią. Natomiast większość
legionistów zostaje wysłanych na wyspę Santo Domingo. Bonaparte kilka lat później spełnia
nadzieję Polaków i po wygranej wojnie z Rosją, w 1807 roku tworzy Księstwo Warszawskie.
Jednak radość nie trwa długo. Po klęsce Napoleona, a tym samym upadku Księstwa
Warszawskiego zaczyna się dla Polaków długa i trudna droga walki o Ojczyznę. Podczas
Kongresu Wiedeńskiego w 1814 roku z ziem polskich zostają utworzone Rzeczpospolita
Krakowska, Wielkie Księstwo Poznańskie oraz Królestwo Polskie, któremu nadano
konstytucje. Wkrótce okazuje się, że władze carskie wcale nie zamierzają respektować
nadanych Polakom praw. W wyniku tego w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku wybucha
Powstanie Listopadowe. Pomimo odnoszonych zwycięstw w bitwach pod Stoczkiem
Wawrem czy Grochowem, Polacy ponoszą ostatecznie klęskę. Kolejne próby odzyskania
niepodległości także kończą się klęską. W 1846 roku po upadku Powstania Krakowskiego
zostaje zlikwidowana Rzeczpospolita Krakowska, a jej ziemie zostają wcielone do Austrii.
Natomiast po klęsce Powstania Styczniowego w 1863 roku zostaje zlikwidowana odrębność
Królestwa Polskiego i następuje powołanie na jego miejsce Kraju Nadwiślańskiego. Pomimo,że okres po nieudanych zrywach niepodległościowych jest dla Polaków bardzo trudny
(rusyfikacja, germanizacja, represje), nie tracą wiary w odzyskanie wolności.
Nadzieja w Piłsudskim
Wybuch I wojny światowej otwiera przed Polakami szanse na odzyskanie niepodległości.
Nadzieje na wolność wiążą się także z działalnością Józefa Piłsudskiego, który popiera
państwa centralne i jest zwolennikiem opcji proaustriackiej. Uważa, że należy doprowadzić
do powstania przeciwko Rosji, przy pomocy armii austriackiej. W 1914 roku komendant
główny – Józef Piłsudski formuje Pierwszą Kompanię Kadrową, a niedługo potem Legiony
Polskie, które walczą u boku armii austriackiej. Znaczące zmiany mocarstw zachodnich
wobec sprawy polskiej następują pod koniec 1916 roku. 5 listopada cesarze austriacki
i niemiecki ogłaszają akt, w którym zawarta zostaje obietnica utworzenia po wojnie z ziem
odebranych Rosji bliżej nieokreślonego Królestwa Polskiego. Dowodem rzetelnych zamiarów
staje się powołana w 1917 roku Tymczasowa Rada Stanu (później Rada Regencyjna), którą
kieruje Józef Piłsudski. Tego samego roku żołnierzom Legionów Polskich nakazuje się złożyć
przysięgę wierności cesarzom – niemieckiemu i austriackiemu. Legioniści odmawiają, za co
spadają na nich ostre represje, a sam Józef Piłsudski zostaje uwięziony w Magdeburgu.
W tym samym czasie w Stanach Zjednoczonych szeroką działalność na rzecz rodaków
podejmuje Ignacy Jan Paderewski. Informuje prezydenta Wilsona o sytuacji w Polsce,
polityce zaborców, o dramacie rodaków. Prezydent Wilson w słynnym orędziu z 22 stycznia
1917 roku, mówi o prawie Polski do niepodległości. Na tej podstawie jeden z 14 punktów
pokoju sformułowanych przez prezydenta, mówi o konieczności powstania niepodległego
państwa polskiego z dostępem do morza. Paderewski w sierpniu 1917 roku zostaje
przedstawicielem na USA Komitetu Narodowego Polski. Tymczasem w 1918 roku państwa
centralne nie są już dłużej w stanie kontrolować terenów Królestwa Polskiego.
To doprowadza do powstania lokalnych ośrodków władzy polskiej, które z czasem łączą się
w większe. 10 listopada 1918 r. przybywa do Warszawy Józef Piłsudski. 11 listopada 1918 r.
przejmuje z rąk Rady Regencyjnej władzę naczelną nad wojskiem, stając się Naczelnym
Dowódcą Wojsk Polskich. Po 123 latach niewoli zaczyna tworzyć się centralny ośrodek
władzy odradzającego się państwa. W Paryżu podczas konferencji pokojowej ustalono,
że do ziem polskich należeć będzie Wielkopolska i Pomorze Wschodnie (bez Gdańska), a na
Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku zostanie przeprowadzony plebiscyt. Proces okrzepnięcia
i ostatecznego uformowania się państwa polskiego trwa aż do roku 1922. I wojna światowa
otworzyła drogę do odzyskania wolności, a dzień 11 listopada 1918 roku (przekazanie władzy
Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną w Warszawie) uznano za dzień odzyskania
przez nasz kraj niepodległości.